Η οικολογική ισορροπία σε κίνδυνο

Το οικοσύστημα, φτιαγμένο με περίσσια φροντίδα από τη μάνα Γη για 4 δισεκατομμύρια χρόνια, είναι ένα υπέροχο θαύμα της φύσης. Είναι ένας ιστός που εμπλέκει έμψυχα και άψυχα, μέσα στο νερό, μέσα στη Γη, πάνω στη Γη και μέσα στην ατμόσφαιρα, μ’ έναν τρόπο θαυμαστό. Το οικοσύστημα είναι ταυτόχρονα και εύρωστο αλλά και πολύ ευαίσθητο.

Χάρις στην ευρωστία του, η ζωή αναπτύχθηκε σε εκατομμύρια μορφές και επέζησε και επιζεί για εκατομμύρια χρόνια. Αν το οικοσύστημα κατέρρεε εξαιτίας κάποιων μικρών οικολογικών διαταραχών, τότε δεν θα υπήρχε προ πολλού ζωή στον πλανήτη Γη. Για παράδειγμα, όπως ήδη αναφέραμε, μια μεγάλη καταστροφή της Γης, που τοποθετείται γύρω στα 65 εκατομμύρια χρόνια πριν, εξαφάνισε πολλές μορφές της (η πιο γνωστή απ’ όλες είναι οι δεινόσαυροι). Όμως, μια τεράστια ποικιλία έμβιων οργανισμών επέζησαν αυτής της καταστροφής και έτσι υπήρξε συνέχεια της ζωής στον πλανήτη μας η οποία εξελίχθηκε στη σημερινή της μορφή.

Το οικοσύστημα είναι επίσης ευαίσθητο, με την εξής έννοια: Μικρές αλλαγές μπορούν να επιφέρουν μεγάλες, ακόμα και τεράστιες καταστροφές. Π.χ. ποιος θα περίμενε ότι η εξαφάνιση του λεπτού στρώματος του όζοντος παίζει τόσο καθοριστικό ρόλο για τη ζωή πάνω στη Γη; Αν το στρώμα αυτό εκλείψει εξολοκλήρου, η ζωή πάνω στη Γη θα εκτεθεί σε τεράστιους κινδύνους. Ποιος θα περίμενε ότι τα ζιζανιοκτόνα και το DDT θα εξαφάνιζαν τόσες πολλές μορφές ζωής; Ποιος θα περίμενε ότι μικρή αύξηση της θερμοκρασίας στη Γη θα έχει τόσο μεγάλες επιπτώσεις στο βιοσύστημα;

Τέλος, ο άνθρωπος ζούσε όλα αυτά τα χρόνια τελείως ανυποψίαστος για τις τεράστιες δυνάμεις που κρύβει μέσα του το άτομο. Ήταν μόλις στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα που άρχισε να το αντιλαμβάνεται και την δεκαετία του 1940 που έφτιαξε την πρώτη ατομική βόμβα. Κανένας, ούτε καν το φαντάστηκε, όλες τις χιλιετίες που ζει ο άνθρωπος πάνω στη Γη, ότι ελάχιστη ποσότητα ύλης (όσο περίπου λίγα κυβικά μέτρα), αν μετατραπεί σε ενέργεια, μπορεί να καταστρέψει κάθε μορφή ζωής πάνω σε ολόκληρη τη Γη.

Το οικοσύστημα κρατά την ισορροπία του δισεκατομμύρια χρόνια. Τα τελευταία χρόνια, του έχουμε καταφέρει πολλά πλήγματα. Το φρόνιμον είναι να σταματήσουμε να το προκαλούμε γιατί τόσο οι ευαισθησίες του, όσο και οι αντοχές του, είναι μέσα σε κάποια όρια. Αν τα ξεπεράσουμε, θα έχουμε επιφέρει ανεπανόρθωτες καταστροφές, ίσως και την ολοκληρωτική καταστροφή της ζωής στον πλανήτη μας.

Όλες οι πιο πάνω καταστροφές δείχνουν ότι έχουμε κυριολεκτικά ρημάξει τον πλανήτη μας. Και το χειρότερο είναι ότι οι καταστροφές αυτές αυξάνουν εκθετικά με το χρόνο, με αποτέλεσμα η Γη να αργοπεθαίνει. Κύριοι υπεύθυνοι για την καταστροφή του περιβάλλοντος είναι οι βιομηχανικά αναπτυγμένες χώρες. Για παράδειγμα, το 1/3 της μόλυνσης της Γης οφείλεται στις Η.Π.Α. Ποτέ άλλοτε ο άνθρωπος δεν είχε προκαλέσει τέτοιες καταστροφές στο περιβάλλον του, μέσα σε τόσο λίγο χρονικό διάστημα.